Trần Định

KHÔNG CHỈ ĐỂ CHẮP CÁNH CHO DANH NHÂN

            Tượng không chỉ là hình ảnh các đức phật, vị thánh không thể vắng bóng từ hàng trăm năm nay trong đình chùa, nhà thờ được các nhà điêu khắc dân gian thổi hồn vào đó để cho phật tử, con chiên bái lạy tụng niệm cầu xin.

Trong nền kiến trúc đô thị đương đại, tượng còn là những tác phẩm nghệ thuât tạo hình mô tả ca ngợi vẻ đẹp của các danh nhân góp phần làm đẹp cho không gian kiến trúc đô thị, hướng con người tới những cảm mỹ thăng hoa.

            Những pho tượng danh nhân của nước nhà được các  điêu khắc gia thổi hồn vào đó còn quá it và quá bé.

Chiều 15-11-2013, lần đầu tiên, pho tượng nhạc sĩ Văn Cao xuất hiện chính giữa căn phòng triển lãm ảnh chân dung Ông của nhiếp ảnh gia, nhà báo Nguyễn Đình Toán tại không gian Văn Hóa Việt ở 16 Lê Thái Tổ bên mép nước Hồ Hoàn Kiếm đã gây xôn xao, mê hoặc khán giả tưởng đến chỉ để xem ảnh. Tôi ngỡ ngàng, ngạc nhiên rồi đắm đuối với pho tượng ấy. Pho tượng nguyên khối bằng compozite cao không quá 1mét được đặt trên bệ tròn phủ tấm vải trắng cao chưa đủ tương xứng nhưng vẫn là một tác phẩm gây sửng sốt. Nhạc sĩ - tác giả của Quốc ca Việt Nam và nhiều ca khúc đi sâu vào lòng người mãi mãi như đang bay lên không trung.

                 Ảnh bên phải:  Trần Định bên tượng F.Chopin (Ba lan-1991)      

Tượng Văn Cao tại xưởng điêu khắc Trần Thức

       Xem kỹ pho tượng từ nhiều góc độ, khoảng cách xa gần, tầm cao thấp khác nhau rồi tiến gần vào soi kỹ chi tiết, chất liệu, cái cảm giác Văn Cao bay lên càng chất ngất. Tôi nhớ lại pho tượng thiên tài soạn nhạc Ferédéric Chopin bay lên từ vườn hồng trong công viên Wazenky ở thủ đô Warshaw (Balan). F. Chopin bay lên được như những giai điệu các bản valx notuer là nhờ ý tưởng của người làm ra pho tượng: Nhà soạn nhạc thiên tài đang ngồi chơi ở phiến đá trên một khoảng trống trong khu rừng. Một con đại bàng sà xuống và cắp lấy tà áo của Chopin, nâng ông bay lên không trung. Đại bàng trắng vốn là quốc tượng của quê mẹ Chopin. Hai mươi năm có lẻ trôi qua, tôi không nhớ lại được tên của nhà tạc tượng Chopin là ai nữa. Nhưng cảm giác giai điệu những bản valx, những khúc Nocturne của thiên tài âm nhạc Thế giới nửa gốc Ba lan, nửa gốc Pháp văng vẳng bên tai khi nhìn lại bức ảnh F.Chopin sắp bay lên dưới đôi cánh đại bàng lên không trung vẫn hằn sâu trong tôi mãi mãi.

Điêu khắc gia Trần Thức

         Tôi quen biết được Trần Thức- người tạc nên Văn Cao- tại cuộc treo ảnh này của Nguyễn Đình Toán. Với Văn Cao, người nhạc sĩ, họa sĩ, thi sĩ tài hoa từng bị thời cuộc đày đọa tới mức tàn tạ trong men rượu một thời hàng chục năm trời khi Trần Thức còn chưa là hạt bụi. Nhà tạc tượng trẻ không chắp đôi cánh đại bàng cụ thể cho Văn Cao như pho tượng Chopin. Nhưng pho tượng Văn Cao vẫn đem đến cho người xem cảm giác như thiên tài âm nhạc của Việt Nam đang bay lên không trung. Thế mà Trần Thức đã đạt tới độ đó không chỉ bằng tài hoa của đôi tay nhào nặn, anh còn thổi hồn cho nó bằng nhịp đập con tim, sự hóa thân vào âm nhạc Văn Cao, kiến thức sách báo và nghiên cứu kỹ càng từ những di ảnh để lại. Xem ảnh và nhìn pho tượng là như nghe thấy những “Suối mơ” “Bến Xuân”, “Trương Chi”, “Trường ca sông Lô”...

               Bà Nghiêm Thúy Băng, vợ của nhạc sĩ Văn Cao lần đầu tiên thấy pho tượng chồng mình tại gian TL này. Bà đã lẳng lặng tiến đên gần pho tương, dạo quanh nó một vòng rồi từ từ nâng chai rượu lấy trên bàn đặt sau pho tượng dâng lên cho Ông. Bà còn đứng trước tượng chồng rất lâu và không quên nhắc những người đứng cạnh pho tượng để chụp ảnh lưu niệm việc dâng cho ông một ly rượu.

Trần Thức tạc nên Văn Cao như thế không bằng một đơn đặt hàng hay một hợp đồng kinh tế khẳm tiền mà anh đã và đang làm hơn một pho danh nhân bằng tấm lòng và những đồng tiền chạy bữa dành cho vợ con và tình yêu nghệ thuật của mình.

              Thiết nghĩ, pho tượng nên được nhân bản bằng nhiều chất liệu và kích thước khác nhau để tác phẩm nghệ thuật này được góp phần làm đẹp cho không gian kiến trức đô thị không chỉ Hà Nội mà còn ở nhiều thành phố và trung tâm du lịch khác trong cả nước.

Điêu khắc gia Trần Thức đang lặng lẽ sáng tác tác phẩm mới – Vị Tướng huyền thoại, Người Anh Hùng dân tộc, Đại tướng –Tổng Tư Lệnh VÕ NGUYÊN GIÁP.